„Historia filmu i historia w filmie. Holokaust w filmie fabularnym i dokumentalnym – cztery różne sposoby obrazowania” to tytuł warsztatów filmoznawczych, które we wtorek, 10 grudnia 2019 r., odbyły się w Sali Kinowej Zespołu Szkół Budowlanych w Radomiu. Uczniowie liceów, techników i szkół podstawowych, którzy licznie pojawili się na zajęciach, mieli okazję zobaczyć fragmenty i całe filmy związane z trudnym tematem Zagłady. Uczestnicy chętnie dzielili się opiniami, zabierali głos w dyskusji, brali udział w ćwiczeniach.

Zajęcia rozpoczęły się od dyskusji na temat znanych sposobów ukazywania Holokaustu w filmach. Najczęściej wymieniane tytuły to „Chłopiec w pasiastej piżamie” i „Lista Schindlera”. Wśród propozycji pojawił się również „Syn Szawła”. Okazało się, że skojarzenia młodzieży wiążą się zwykle z filmami fabularnymi, rzadziej z dokumentalnymi, i na pierwszym miejscu pojawiają się wielkie produkcje rodem z Hollywood.

W dalszej części warsztatów młodzież miała okazję zapoznać się z fragmentami filmu fabularnego pt.  „Ostateczne rozwiązanie” z 2001 roku w reżyserii Franka Piersona. Analizując obejrzaną scenę, uczniowie zwrócili uwagę na różne elementy języka filmowego wykorzystane w produkcji. Omawiana była gra aktorska, dialogi, scenografia i kostiumy.

Odkryciem dla młodych ludzi okazał się wielogodzinny dokument pt. „Shoah” z 1985 r. w reżyserii Claude Lanzmanna. Warsztatowicze mieli okazję zobaczyć fragment, a następnie odnieść się do niego w kontekście nieustającej dyskusji publicznej na temat odpowiedzialności Polaków za Holokaust.

Podczas zajęć nie zabrakło, oczywiście, filmów z pakietu Filmoteki Szkolnej. Na niektórych uczestnikach największe wrażenie zrobił film pt. „Chleb” w reżyserii Grzegorza Skurskiego z 2003 r. – Niecodzienny sposób ukazania problemu, oddziaływanie na zmysły i wyobraźnię to główne powody tego, że „Chleb” na długo zapadnie mi w pamięci – stwierdził jeden z uczestników. – A mnie najbardziej podobała ta część zajęć, podczas której mówiliśmy o filmie „Fotoamator” – dodała uczennica jednego z radomskich liceów. Film Dariusza Jabłońskiego z 1998 roku to dokument, którego omówienie stało się dla niektórych uczestników inspiracją. – Pomyślałem, że wykorzystam stare zdjęcia, które mam w domu, by pokazać jakąś ciekawą historię rodzinną. Bo przecież często tę samą rzecz różni ludzie widzą i opisują inaczej – wyznał jeden z uczniów po spotkaniu.

Uczestnicy omawiali również film Krzysztofa Kieślowskiego pt. „Z punktu widzenia nocnego portiera”. Poznali sylwetkę twórczą reżysera oraz zastanawiali się nad przyczynami rodzenia się totalitaryzmu doprowadzającego do tak tragicznych zjawisk, jak Holokaust.

Zajęcia prowadziła Marta Matuszak, absolwentka filmoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz reżyserii i montażu Akademii Filmu i TV w Warszawie; laureatka nagrody Script Pro, stypendystka PISF i Szkoły Wajdy; doświadczenie filmowe zdobywała przy takich produkcjach fabularnych i dokumentalnych jak „Ja wam pokażę!”, „Carte Blanche”, „Wyślę wam kartkę” i „Granatowy zeszyt”.

Wydarzenie organizowane przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny, współfinansowane przez Polski Instytut Sztuki Filmowej przygotowane zostało przez Lidera Filmoteki Szkolnej Jarosława Basaja przy wsparciu Katarzyny Sosnowskiej, koordynatorki projektów edukacyjnych FINA.

Spotkanie z filmoznawczynią Martą Matuszak to jeden z elementów warsztatów filmowych dla uczniów, które rozpoczęły się w listopadzie 2019 r., a zakończą w czerwcu 2020 r. Kolejne spotkania już w styczniu.